خبر شوکه کننده یارانه ای آخرهفته/ خداحافظی همیشگی این خانوارها با یارانه نقدی
عضو کمیسیون برنامه مجلس گفت:از اطلاعات اقتصادی در دسترس درباره سطح رفاه خانواده‌ها به درستی استفاده نمی‌شود و این عامل باعث تعلل در حذف ثروتمندان و افزودن نیازمندان یارانه نقدی شده است.
یارانه نقدی برای کمک به اقشار کم درآمد جامعه مطرح شد. یارانه نقدی در سال های بعد از سبد خانوارهای پولدار حذف شد. با قول هایی که رئیسی داده است یارانه نقدی در دولت جدید با تغییراتی همراه خواهد شد. یارانه نقدی ابتدا در دولت احمدی نژاد ایجاد شد. خبرهای جدید پیرامون یارانه نقدی را اینجا بخوانید.
سیداحسان خاندوزی با اشاره به هزینه‌هایی که ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی بر فعالان اقتصادی تحمیل می‌کند، گفت: مدت‌هاست موضوع حذف ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی مطرح است، اما اجرایی نمی‌شود و این روند باید تغییر کند، نباید مانع فعالیت مولد بود بلکه باید هدایت‌گر مسیر توسعه باشیم. تصمیم‌گیری در برخی نهاد‌ها به جیب فعالان اقتصادی هزینه بسیاری را تحمیل می‌کند و قدرت رقابت را کاهش می‌دهد.
البته دوشنبه شب هم رئیس‌جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم تأکید کرد که تمام جوانب این قضیه بررسی خواهد شد. وی تصریح کرد: بازار و مردم را در جریان جزئیات حذف ارز ترجیحی قرار خواهیم داد، مطمئناً این موضوع در دست بررسی است و اجرایی خواهد شد.
گفتنی است بر اساس قانون بودجه در سال جاری؛ هشت میلیارد دلار برای تأمین کالای اساسی، نهاده‌های دامی، دارو و تجهیزات پزشکی تکلیف شده بود که این مبلغ به‌طور کامل در شش‌ماهه اول سال تأمین ارز شده است و علاوه‌بر این یک و نیم میلیارد دلار هم برای واکسن کرونا تأمین ارز شده است. در مقایسه با سال گذشته؛
۹ و نیم میلیاردی که امسال تأمین ارز شده تقریباً برابر کل ارز تأمین‌شده برای همین اقلام در سال ۹۹ بوده است.
پیشنهاد‌های جایگزین برای یارانه نقدی
به‌هرحال با تصمیم جدید مجموعه دولت و مجلس داستان ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی نیز به پایان خواهد رسید، ولی این فرایند باید به‌گونه‌ای انجام شود که هیچ‌گونه نگرانی در جامعه ایجاد نشود.
بر اساس این گزارش، اگر فرض کنیم تا پایان سال قرار باشد حدود چهار میلیارد دلار ارز برای واردات اقلام موجود در فهرست کالا‌های اساسی تخصیص یابد و قرار باشد نرخ ارز تأمین کالای اساسی بر مبنای نرخ ای‌تی‌اس یا بازار آزاد باشد دولت از محل فروش این ارز با احتساب دلار ۲۵ هزارتومانی، ۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد کرد. با کسر ۱۶ هزار میلیارد تومان درآمد پایه ناشی از تسعیر با نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومانی که سهم دولت خواهد بود یک رقمی نزدیک به ۸۰ هزار میلیارد تومان برای توزیع نقدی یا کارت اعتباری طی پنج ماه در اختیار خزانه قرار می‌گیرد. اگر قرار باشد این مابه‌التفاوت ریالی به ۶۰ میلیون نفر از دهک‌های غیرمتمول برسد با تجمیع دو یارانه نقدی و معشیتی که هم‌اکنون حدود ۱۰۰ هزار تومان به هر نفر پرداخت میشود می‌توان انتظار پرداخت رقمی نزدیک به ۳۰۰ هزار تومان به هر شخص را با تجمیع سه یارانه نقدی، معیشتی و کالا‌های اساسی داشت.
در همین رابطه، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس‌کمیسیون اقتصادی مجلس در تازه‌ترین اظهاراتش بااشاره به منتفع نشدن مردم از عمده ارز تخصیص‌یافته چهار هزار و ۲۰۰ تومانی در سال‌های گذشته و تأثیر کم آن در سفره مردم، گفت: برای بودجه ۱۴۰۰ به دولت پیشنهاد کردیم یا نظارت هوشمند و قوی بر توزیع این ارز ایجاد کند، یا مابه‌التفاوت قیمت ارز ترجیحی و ارز آزاد به‌صورت کارت اعتباری در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد. مجلس ترجیح می‌دهد، ریال ناشی از مابه‌التفاوت ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی و آزاد به‌صورت کارت اعتباری به مصرف‌کننده اختصاص یابد.
احسان سلطانی، کارشناس اقتصادی هم در این زمینه معتقد است، وقتی اختصاص ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را کنار بگذاریم، افزایش بیشتر قیمت مواد غذایی و سبد معیشتی مردم به ویژه با افزایش قیمت این اقلام در بازار‌های جهانی حتمی است. حتماً اگر تصمیم بر تعلق ریال معادل ارز دولتی را به خانوار داریم، باید جامعه مشمولان یارانه را بازنگری کنیم و سپس ملاک عمل برای واریز یارانه معادل آن قرار دهیم.
یارانه معیشتی چیست؟
یارانه نقدی برای کمک به اقشار کم درآمد جامعه مطرح شد. یارانه نقدی در سال های بعد از سبد خانوارهای پولدار حذف شد. با قول هایی که رئیسی داده است یارانه نقدی در دولت جدید با تغییراتی همراه خواهد شد.
آنطور که رئیس‌جمهور توضیح داده این یارانه نوعی وام قرض الحسنه است که با کارمزد دو درصد پرداخت میشود؛ بنابراین نمی‌توان گفت که این یارانه بلاعوض است، اما نکته اصلی اینجاست که ابراهیم رئیسی گفته دولت به خانوار‌هایی که توان پرداخت ندارند کمک می‌کند.
در این وعده رئیسی پیش‌بینی شده که به خانوار‌هایی که توانایی بازپرداخت اقساط را نداشته باشند یارانه بازپرداخت اقساط تعلق می‌گیرد. معمولا حمایت‌های دولتی به گروه‌هایی مثل افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی و افراد با درآمد کم تعلق می‌گیرد. براساس برآورد‌ها این پنج دهک شامل افرادی می‌شوند که هر دو یارانه نقدی و معیشتی را دریافت می‌کنند.
یارانه معیشتی در آذرماه چگونه پرداخت خواهد شد؟
با واریز یارانه ۲۰۰ هزار تومانی از آذر امسال، یارانه پنج دهک اول جامعه چندین برابر میشود. خانوار‌هایی که در سه دهک اول باشند با فرض یک خانواده پنج نفره، یارانه‌ای می‌گیرد به شرح زیر است.
یارانه نقدی : ۲۲۷ هزار تومان (زمان پرداخت ۱۰ آذر)
یارانه معیشتی بنزین : ۲۰۵ هزار تومان (زمان پرداخت ۲۰ آذر)
یارانه جدید : یک میلیون تومان (زمان پرداخت احتمالا آخر آذر)
اگر یک خانواده در دهک‌های چهارم و پنجم باشد، وضعیت یارانه‌هایی که از آذر دریافت می‌کنند به شرح زیر است:
یارانه نقدی : ۲۲۷ هزار تومان (زمان پرداخت ۱۰ آذر)
یارانه معیشتی بنزین: ۲۰۵ هزار تومان (زمان پرداخت ۲۰ آذر)
یارانه جدید: ۷۵۰ هزار تومان (زمان پرداخت احتمالا آخر آذر)
زمان واریز یارانه معیشتی
یارانه جدید دولت همان یارانه ۲۰۰ هزار تومانی است که ابراهیم رئیسی وعده داد در برنامه‌های اقتصادی خود اجرا می‌کند و به پنج دهک اول تعلق می‌گیرد. زمان واریز یارانه ۲۰۰ هزار تومانی چه زمانی است؟
آنطور که رئیس‌جمهور توضیح داده این یارانه نوعی وام قرض الحسنه است که با کارمزد دو درصد پرداخت میشود؛ بنابراین نمی‌توان گفت که این یارانه بلاعوض است، اما نکته اصلی اینجاست که ابراهیم رئیسی گفته دولت به خانوار‌هایی که توان پرداخت ندارند کمک می‌کند.
رییس جمهوری؛ در برنامه‌های اقتصادی خودش اعلام کرده یکی از برنامه‌هایش برای کمک به معیشت خانوار پرداخت یارانه جدید است.
زمان واریز یارانه ۲۰۰ هزار تومانی براساس اظهارات ابراهیم رئیسی آذر امسال است، یعنی حدود دو ماه دیگر. یارانه ۲۰۰ هزار تومانی وعده‌ای است که رئیس‌جمهور دولت سیزدهم داده و گفته که به پنج دهک اول پرداخت میشود.
به گفته او قرار است برای خانوارهای پنج دهک اول کارت اعتباری معیشت صادر شود. این کارت‌ها هر ماه به‌ازای هر نفر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان شارژ می‌شوند. پنج دهک اول جمعیت کشور این یارانه را می‌گیرند، با این تفاوت که دهک‌های اول، دوم و سوم به ازای هر نفر ۲۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم و پنجم به ازای هر نفر ۱۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.
حذف یارانه این سه دهک در دولت رئیسی
دیوان محاسبات گزارش داد بیش از ۲۳ میلیون نفر از سه دهک بالای درآمدی شناسایی شده‌اند اما به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها برای قطع یارانه اعلام نشده است.
وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، نسبت به شناسایی سه دهک بالای درآمدی یارانه‌بگیران از طریق پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اقدام کرده است.
دیوان محاسبات گزارش داد بیش از ۲۳ میلیون نفر از سه دهک بالای درآمدی شناسایی شده‌اند اما به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها برای قطع یارانه اعلام نشده است.
در این گزارش اعلام شد: طبق جز یک قانون بودجه سال ۹۹، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی موظف است با استفاده از همه بانک‌های اطلاعاتی در اختیار و براساس معیارها و ضوابطی که توسط این وزارتخانه تعیین میشود نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه بگیران، با ارائه دلیل و مدرک به افراد، اقدام کند.
نتایج تفریغ بودجه نشان می‌دهد وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در اجرای حکم این بند و ماد ه ۴ آیین نامه اجرایی آن، نسبت به شناسایی سه دهک بالای درآمدی یارانه بگیران از طریق پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اقدام کرده است.
در حال حاضر ۷۶ میلیون ۸۵۵ هزار نفر یارانه بگیر ثبت شده که از این میزان ۲۳ میلیون و ۳۳ هزار نفر یارانه بگیر سه دهک بالای درآمدی شناسایی شده اند که البته به سازمان هدفمندی سازی یارانه‌ها اعلام نشد. وزارتخانه مزبور در خصوص اعلام خانوارهای شناسایی شده به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها جهت حذف از لیست یارانه بگیران اقدامی انجام نداده که مبین عدم رعایت مفاد حکم این جزء است.
بر این اساس بیش از ۱۲ هزار و ۵۷۶ میلیارد تومان یارانه به سه دهک بالای درآمدی اختصاص یافت.
حذف قطعی یارانه این افراد کلید خورد
عضو کمیسیون برنامه مجلس گفت:از اطلاعات اقتصادی در دسترس درباره سطح رفاه خانواده‌ها به درستی استفاده نمی‌شود و این عامل باعث تعلل در حذف ثروتمندان و افزودن نیازمندان یارانه نقدی شده است.
حواشی و گمانه‌زنی‌ها درباره کم و کیف یارانه‌های نقدی در ایام پیش رو همچنان ادامه دارد. هرچند ثبت‌نام از متقاضیان جامانده، ادغام واریزی‌های قبلی و افزایش میزان عددی این حمایت نقدی، بر سر زبان‌ها بود، اما این روزها با اظهارات رئیس‌جمهور، وزیر اقتصاد و رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه درباره دلار ۴۲۰۰ تومانی، خداحافظی با آن جدی‌تر شده و جایگزینی این حمایت پرحاشیه با ریال نیز سروصدای دیگری به پا کرده است.
در این میان، انتظار جاماندگان یارانه نقدی برای ثبت‌نام مجددشان برابر قانون بودجه ۱۴۰۰ بوده که سال‌هاست از قلم افتاده‌اند، جای بررسی دارد. گروهی که نه تنها از دریافت یارانه در دوره‌های پیشین جامانده‌اند، بلکه از ملاک قرار دادن فهرست‌های نه چندان قابل دفاع یارانه نقدی و معیشتی برای تبدیل احتمالی ارز ۴,۲۰۰ تومانی به ریال در حساب سرپرستان خانوار، نگران و معترض هستند
در همین رابطه، حسین‌علی حاجی‌دلیگانی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره دلایل بی‌توجهی به حذف یارانه ثروتمندان و افزوده‌شدن نیازمندان واقعی یارانه نقدی گفت: «دلیل بی‌عملی در حذف یارانه ثروتمندان و ثبت‌نام از جاماندگان نیازمند، عدم دردمندی متولیان و بهانه‌جویی برخی مسئولان است. قابل تأمل اینکه زنان سرپرست خانوار تحت پوشش دستگاه‌های حمایتی مراجعه می‌کنند که هم یارانه نقدی و هم دریافتی دستگاه حمایتی‌شان قطع شده است! برای پیگیری موضوع هم میان سازمان هدفمندی یارانه‌ها و وزارت رفاه اجتماعی پاسکاری و ناهماهنگی صورت می‌گیرد و پاسخ روشنی دریافت نمی‌شود.»
وی افزود: «از اطلاعات اقتصادی موجود درباره سطح رفاه خانواده‌ها به درستی استفاده نمی‌شود و این عامل باعث تعلل در حذف ثروتمندان و افزودن نیازمندان یارانه نقدی شده است. همین موضوع سبب شده، بسیاری از کسانی که نیاز به یارانه نقدی ندارند، همچنان یارانه می‌گیرند و بخشی از نیازمندان از یارانه نقدی محرومند و سازمان هدفمندی یارانه‌ها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به این مسئله پاسخگو نیستند. قطعاً در این باره مجلس وظیفه نظارتی خود را دنبال خواهد کرد و پیشنهاد جابه‌جایی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از زیرمجموعه سازمان برنامه‌وبودجه به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را دنبال خواهیم کرد.»
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس یازدهم درباره حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تبدیل این سیاست حمایتی نیز اظهار داشت: «لازمه اجرای این سیاست، مصوبه مجلس شورای اسلامی است. در خلال تصمیم‌گیری درباره این موضوع در مجلس، با توجه به اطلاعات اقتصادی در دسترس از خانوارها که استفاده چندانی از آن برای شناسایی نیازمندان یارانه تاکنون نشده، فهرست مشمولان یارانه ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی تشکیل میشود و مبنای پرداخت یارانه حمایتی دولت خواهد شد.»
همچنین، عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یازدهم در گفت‌وگو با رادیو اقتصاد درباره عدم تحقق بازنگری در مشمولان یارانه گفت: «حذف یارانه ثروتمندان بار سیاسی دارد و عموماً دولت‌ها نمی‌خواهند زیر بار آن بروند و چالش‌های این مسئله را بپذیرند. برای ثروتمندانی که یارانه نقدی دریافت می‌کنند، این میزان یارانه قابل‌توجه نیست در عین حال، دهک‌های بالای درآمدی تمایلی به از دست دادن این میزان یارانه هم ندارند. باید دولت با تعیین ملاک و شاخص‌هایی، تعارف و بی‌ارادگی را کنار بگذارد و موضوع حذف یارانه ثروتمندان را با جدیت اجرایی کند.»
جعفر قادری به دسترسی دولت به داده‌های اقتصادی درباره میزان رفاه خانوارها اشاره کرد و افزود: «اگر اراده و جسارتی در دولت وجود داشته باشد، افراد جامانده مجدداً امکان ثبت‌نام یارانه پیدا می‌کنند و ثروتمندان حذف خواهند شد. چون منابع جدیدی برای ثبت‌نام جاماندگان یارانه در قانون بودجه سال جاری منظور نشده، دولت باید ثروتمندان را حذف کند تا بتواند بودجه افراد جدید را تأمین کند. شاید راحت‌ترین راه برای دولت در راستای اجرای تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۰ این باشد که نسبت به آن تعلل صورت بگیرد تا متولیان امر از تبعات حذف یارانه ثروتمندان و ثبت‌نام جدید در امان بمانند.»
براساس اظهارات نمایندگان مجلس، سامان‌دهی جامعه مشمولان یارانه شدنی است و اتکاء به اطلاعات اقتصادی موجود از توان مالی خانوارها در این زمینه لازم و ضروری است. امری که با پایان دادن به ماجرای حذف ثروتمندان و افزودن جاماندگان نیازمند، می‌تواند اثربخشی حمایت مالی دولت از خانوارهای آسیب‌پذیر را افزایش دهد./ مهر
