مجلس یارانه را حذف می کند؟

براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ایران رتبه اول پرداخت یارانه انرژی به مردم را دارد و روزانه ۶۵ هزار تومان و ماهانه دو میلیون تومان یارانه پنهان می‌دهد. حالا مجلس پیشنهاد برگزاری رفراندوم برای حذف یارانه‌های نقدی و پنهان را مطرح کرده است. این طرح یعنی تغییر قیمت بنزین؟

ابولفضل ابوترابی، عضو کمیسیون شوراهای مجلس گفته طرح تقاضای برگزاری رفراندوم برای حذف یارانه‌های آشکار و پنهان را مطرح کرده است.

طرحی که به گفته ابوترابی ۲۲ نفر آن را تاکنون امضا کرده‌اند و حدود ۸۰ امضای دیگر می‌خواهد تا در دستور کار قرار بگیرد.

اما اگر مجلس با این همه‌پرسی موافقت کند، کدام یارانه‌ها احتمالا حذف می‌شود؟ احتمالا تاکید مجلس این است که یارانه‌های پنهان انرژی حذف شود و در مقابل یارانه نقدی برخی از دهک‌ها بیشتر شود.

حذف یارانه پنهان انرژی یعنی چه؟

منظور از یارانه‌های پنهان یارانه‌هایی است که دولت می‌پردازد تا برخی از کالاها از جمله بنزین، آب و برق و نان و … ارزانتر به دست مردم برسد. آنگونه که پیش از این هم بارها مطرح شده است بخش مهم یارانه‌های پنهان اقتصاد ایران مربوط به یارانه حوزه انرژی و سوخت است. یارانه‌‌ای که دولت برای بنزین می‌دهد.

بر این اساس اگر قرار باشد، یارانه پنهان انرژی حذف شود به این معناست که قیمت برخی از کالاها واقعی شود و دولت به آنها یارانه ندهد. مانند آزادسازی قیمت بنزین و دیگر حامل‌های انرژی.

مهم‌ترین چیزی که در بحث حذف یارانه پنهان مطرح می‌شود مساله قیمت بنزین است. اما دولت اکنون برای هر لیتر بنزین چقدر یارانه می‌دهد؟ قیمت هر لیتر بنزین در فوب خلیج فارس حدود ۳۹ سنت است که با دلار بازار آزاد حدود ۱۰ هزار تومان است. اگر قیمت واقعی بنزین ۹۰ درصد فوب خلیج فارس باشد، قیمت واقعی بنزین حدود ۹ هزار تومان است.

این یعنی دولت روی هر لیتر بنزین سهمیه‌ای، ۸ هزار تومان و روی بنزین آزاد ۵ هزار تومان یارانه می‌دهد!

ایرنا در گزارشی نوشته که «مصرف بنزین در حال حاضر به ۸۰ میلیون لیتر در روز رسیده و این میزان حدود ۶۲ تا ۶۳ میلیون لیتر آن از محل بنزین یارانه‌ای است.»

این یعنی دولت برای بنزین یارانه عجیبی می‌دهد. یارانه‌ای که مجموع آن عددی بیش از کل بودجه سالانه کشور است.

مصطفی طاهری؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن چندی پیش گفته بود میزان یارانه پنهان انرژی در ایران هزار هزار میلیارد تومان است؛ بیشتر از بودجه سالانه کشور. سال گذشته هم رئیس مجلس به نقل از محمدباقر نوبخت گفته بود: «میزان سوبسید پنهان پرداختی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ حدود ۱۴۰۰‌ هزار میلیارد تومان است.»

پیش از این هم زمانی که علی لاریجانی رئیس مجلس بود اعلام کرده بود که یارانه پنهان انرژی در ایران ۹۰۰ هزار میلیارد تومان است. این نشان می‌دهد که عدد یارانه پنهان انرژی در ایران بالاست و مدام در حال افزایش است.

تجارت‌نیوز هم پیش از این با استناد به گزارشی از «آژانس بین‌المللی انرژی» گفته بود ایران در سال ۲۰۱۹ حدود ۸۶ میلیارد دلار (معادل حدود ۲ هزار تریلیون تومان) یارانه مصرف سوخت فسیلی پرداخت کرده است و رتبه اول را در پرداخت یارانه انرژی بین همه کشورهای جهان دارد.

سهم دو میلیونی ایرانیان از یارانه پنهان

نکته جالب‌تر اینکه سهم هر ایرانی از این یارانه پنهان روزانه ۶۵ هزار تومان است. یعنی اگر دولت بخواهد یارانه پنهان انرژی را حذف کند و آن را مستقیما به مردم بدهد ماهانه حدود ۲ میلیون تومان می‌شود.

اما مساله مهم در این میان این است که اگر قرار باشد یارانه انرژی حذف شود، باید قیمت برخی حامل‌های انرژی از جمله بنزین و سایر سوخت‌ها واقعی و البته گران شود. اما ایران در سال ۹۸ تجربه افزایش قیمت بنزین را داشت و منجر به اعتراضاتی در سراسر کشور شد.

برای همین به نظر نمی‌رسد که مجلس مجوز اجرای این طرح را داشته باشد. چون در حالی که نمایندگان مدام تاکید می‌کنند هدف آنها افزایش قیمت بنزین نیست و مساله واقعی کردن قیمت است، اما آمارها و یارانه بنزین می‌گوید دولت برای حذف یارانه انرژی چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها ندارد.