خبر فوری/طرح صیانت از فضای مجازی به کجا رسید؟

نمایندگان مجلس شورای اسلامی با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی، طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت کردند.

در جلسه علنی روز (چهارشنبه ۶ مرداد) مجلس شورای اسلامی، تقاضای تعدادی از نمایندگان مبنی بر بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی طبق اصل ۸۵ قانون اساسی در دستور کار صحن علنی قرار گرفت.

پس از اظهارات جدی مخالفان و موافقان این طرح، نمایندگان با ۱۲۱ رأی موافق از مجموع ۲۰۸ نماینده حاضر در مجلس با بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت کردند.

طبق اصل ۸۵ قانون اساسی، طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی در کمیسیون تخصصی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و بعد از تائید شورای نگهبان، به صورت آزمایشی اجرا می‌شود.

 تصویب طرح صیانت از فضای مجازی 

برخی از نمایندگان و مدافعان این طرح اصرار دارند که بررسی و تصویب آن ذیل اصل 85 قانون اساسی قرار گیرد. براساس قانون اساسی مجلس نمی‌تواند اختیار قانون‌گذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند؛ اما بر اساس اصلا 85 در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل 72 به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در کمیسیون و به دور از چشم مردم و دیگر نمایندگان بررسی و تصویب و برای اجرای آزمایشی موقت توسط آن کمیسیون ابلاغ می‌شود.

اما چرا برخی از نمایندگان اصرار بر اصل 85 شدن این طرح دارند و برای اقناع دیگر نمایندگان هم پشت درهای بسته اقدام می‌کنند؟ مخالفان و موافقان اصل 85 شدن طرح صیانت چه می‌گویند؟

مدافعان طرح صیانت 

کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به علاوه تعدادی از نمایندگان حامیان اصلی این طرح هستند، آنطور که در ابتدای منتشر شده از این طرح در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است، امضای ۳۹ نماینده مجلس شورای اسلامی پای آن آمده است. آنها مدعیند که نه به دنبال محدود و مسدود کردن فضای مجازی بلکه به دنبال سامان دادن آن هستند. موضوعی که بارها در اظهارات کارشناسان رد شده است. در واقع نه تنها با این طرح بعد از یک سال نه خبری از پلتفورم‌های خارجی چون اینستاگرام و واتساپ نیست بلکه حتی مانند تلگرام دیگر امیدی به استفاده از آن با فیلترشکن هم وجود ندارد.

در واقع این نمایندگان قصد دارند برخی پلتفورم‌های بومی را جایگزین اپلیکیشن‌های خارجی کنند. از این رو مدعی هستند که اینترنتی که می‌شناسیم از بین نمی‌رود و همه چیز مانند سابق ادامه خواهد یافت.

در خارج از مجلس نیز افراد زیادی موافق محدود کردن فضای مجازی هستند که البته بی‌پرده‌تر از نمایندگان از مسدود و محدود شدن اینترنت حرف می‌زنند. به طور مثال می‌توان به اظهارات احمد خاتمی، عضو شورای نگهبان اشاره کرد. او اخیرا خطاب به رئیس‌جمهوری منتخب اعلام کرده است: تمام کشور‌هایی که فناوری اینترنت را در اختیار دارند استفاده از اینترنت را برای جامعه هدف خود محدود کردند به طور مثال در کشور روسیه خبری از فضای مجازی کشور آمریکا نیست. آمریکا می‌خواهد جوانان ما را با شهوت آشنا کند. انتظار و مطالبه نخست ما از رئیس‌جمهور منتخب این است که توصیه ولایت را جدی بگیرد و هرچه سریع‌تر این پروژه مهم را اجرایی کند.

چرا اصل 85؟

در این میان عده‌ای از نمایندگان نه تنها موافق این طرح بلکه خواهان این هستند که بررسی آن پشت درهای بسته کمیسیون فرهنگی انجام شود. آنطور که همشهری می‌گوید در جلسه روز دوشنبه مجلس شورای اسلامی 38 نماینده در موافقت با اصل 85 شدن طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی نام نویسی کردند و 55 تن از نمایندگان در مخالفت با آن.

مهمترین موافقان اصل 85 شدن این طرح اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس هستند. سخنگوی این کمیسیون اخیرا اعلام کرده بود که در این خصوص حتی با شورای نگهبان نیز رای زنی‌ کرده‌اند.

او در خصوص چرایی تلاش این کمیسیون برای اصل 85 شدن طرح حمایت از حقوق کاربران می‌گوید: در صورت موافقت نمایندگان این فرصت برای کمیسیون ایجاد می شود که به صورت تخصصی طرح صیانت مورد بررسی قرار گیرد. زمان مجلس محدود است. این طرح فنی و تخصصی و بررسی آن در صحن علنی، زمان زیادی را می طلبد. علاوه بر این اگر طرح صیانت طبق اصل ۸۵ بررسی شود، در ابتدا به صورت آزمایشی اجرا شده و ایرادات آن رفع می شود.

با این حال این اقدام که حتی بررسی اصل 85 شدن این طرح پشت درهای بسته در جریان است به ابهامات و انگیزه‌های پشت آن می‌افزاید.

حرف مخالفان اصل 85 شدن طرح چیست؟

با این حال در مجلس همه مجلس شورای اسلامی نیز موافق این طرح نیستند. از جمله می‌توان به مخالفت صریح مجتبی توانگر، نماینده مردم تهران و از نزدیکان رئیس مجلس شورای اسلامی اشاره کرد یا اینکه به خارج شدن این طرح از دستور مجلس شورای اسلامی توسط قالیباف حدود یک ماه قبل را به یاد آورد.

توانگر در بر این باور است که این طرح تله‌ای پیش روی دولت رئیسی است. احد آزادیخواه، نماینده همدان از مخالفان دیگر این طرح و آن را موجب مسدود شدن اینترنت و بیکاری جوانان و ضایع کردن آزادی اجتماعی می‌داند. روح الله حضرت‌پور، نماینده ارومیه همچنین تصویب این طرح موجب از دست رفتن اشتغال‌های اینترنتی می‌داند.

در این میان اما برخی نمایندگان موافق این طرح و مخالف اصل 85 شدن آن هستند. مخالفان اصل 85 شدن طرح صیانت از حقوق کاربران بر این باورند که طرحی که به طور مستقیم بر زندگی مردم اثرگذار است، نباید در خفا و پشت درهای بسته بررسی شود. برخی نمایندگان در رد ادعای کمیسیون فرهنگی می‌گویند که بسیاری از موضوعات مجلس فنی است و نمایندگان آنها را مورد بررسی قرار می‌دهند و تخصصی بودن این طرح دلیل خوبی برای اصل ۸۵ شدن آن نیست.

نمایندگان همچنین بر این باورند که اینگونه به تصویب رساندن این طرح می‌تواند به نگرانی‌ها بیافزاید و مقبولیت آن در اجتماع را کاهش دهد.

با تصویب این طرح چه محدودیت‌هایی در انتظار کاربران است؟

مسدود شدن هر نوع خدمات اینترنتی خارجی

مسدود شدن سرویس‌های گوگل، اینستاگرام، لینکدین، واتزاپ و...

مسدود شدن استفاده از گوگل پلی و پلی استور

مسدود شدن آپدیت‌های ویندوز، لینوکس و آپدیت‌های گوشی‌های تلفن‌های همراه

اجبار مردم به استفاده از پیام رسان‌های داخلی

تعطیلی کسب وکارهای خانگی و خرد که در فضای مجازی مانند اینستاگرام اقدام به عرضه محصولات می‌کنند

الزام به تایید هویت کاربران هنگام ورود به اینترنت و به خطر افتادن حریم خصوصی

از دسترس خارج شدن اپلیکیشن های خارجی