سهام عدالت ندارید بخوانید
پیگیریها نشان میدهد ۶۱ شرکت متعلق به سهام عدالت، با گذشت زمان به ۴۹ شرکت کاهش پیدا کردند که اگر این شرکتها دوباره به سبد سهام عدالت بازگردند تکلیف جاماندگان سهام عدالت نیز مشخص میشود.
سهام عدالت سهام شرکت های دولتی است که با تصمیم دولت در اختیار افراد کم توان جامعه قرار داده شده است. ثبتنام سهام عدالت در سال ۱۳۸۵ کلید خورد و این پروسه تا پایان سال ۱۳۹۴ به ایستگاه آخر رسید نیمی از جمعیت ایران دارای سهام عدالت هستند با آزاد سازی سهام عدالت مالکیت آن بر عهده افراد گذاشته تا سهام خود را بفروشند یا سهامداری کنند سهامداران سهام عدالت باید با ثبت نام در سامانه سجام نسبت به دریافت کد بورسی اقدام تا از مزایای سهامشان بهره مند شوند.
تاریخچه سهام عدالت
شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی در جلسه مورخ ۱۳۸۷/۱۱/۲۷ بنا به پیشنهاد مشترک وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت تعاون و به استناد مواد(۳۴) تا(۳۸) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی- مصوب سال ۱۳۸۷ مجلس شورای اسلامی- آییننامه اجرایی فصل ششم قانون یاد شده موضوع توزیع سهام عدالت را تصویب کرد.
آییننامه اجرایی توزیع سهام عدالت
ماده ۱- در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
۱- قانون: قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم(۴۴) قانون اساسی مصوب سال ۱۳۸۷ مجلس شورای اسلامی.
۲- هیأت واگذاری: هیأت واگذاری موضوع ماده(۳۹) فصل هفتم قانون
مشمولین سهام عدالت
اتباع ایرانی مقیم داخل کشور شامل شش دهک زیر که به صورت علمی شناسایی می شوند:
دو دهک پایین درآمدی کشور با اولویت روستانشینان و عشایر.
دهک های سوم تا ششم بعدی که مشمول طرح واگذاری سهام عدالت می شوند.
۴- شرکتهای تعاونی عدالت شهرستانی:شرکت هایی که با عضویت مشمولان طرح سهام عدالت درهر شهرستان تشکیل می شوند و وظایف ارائه خدمات به اعضاء و کمک به ایفای نقش در اداره شرکت های سرمایه گذاری استانی را بر عهده دارند
۵- شرکت های سرمایهگذاری استانی:شرکت هایی که باعضویت(سهامداری)شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی هر استان به صورت سهامی خاص قابل تبدیل به سهامی عام، در قالب قانون تجارت تشکیل و اداره می شوند.
۶- سهام عدالت: سهام شش دهک درآمدی کشور که به شرکت های سرمایهگذاری استانی واگذار میشود تا در ازای آن شرکت های مزبور معادل مبلغ آن، سهام شرکت سرمایه گذاری استانی را از طریق شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی به مشمولین سهام مزبور(اعضای تعاونی ها) واگذار نمایند.
ماده ۲- سازمان خصوصیسازی مکلف است سهام عدالت قابل واگذاری مصوب دولت را در اجرای قانون و به منظور گسترش مالکیت عمومی و تأمین عدالت اجتماعی، حداکثر تا سقف چهل (40) درصد از مجموع ارزش سهام بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه (۲) ماده(۲) قانون، براساس مصوبات هیأت واگذاری به شرکت های سرمایهگذاری استانی متناسب با تعداد سهامداران شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی هر استان واگذار نماید.
ماده ۳- سهام عدالت بهصورت مستقیم به شرکتهای سرمایهگذاری استانی واگذار خواهد شد.سهام مزبور در توثیق سازمان خصوصی سازی خواهد بود و متناسب با کسر تخفیفات قانونی و اقساط پرداختی از توثیق خارج می شود.
ماده ۴- در اجرای ماده(۳۵) قانون که مشمولین بندهای(الف) و(ب) ماده(۳۴) قانون را در قالب شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی و سرمایه گذاری استانی ساماندهی نموده است، سازمان خصوصی سازی مکلف است کلیه سهام دولتی را که در اختیار شرکت کارگزاری سهام عدالت است با همان قیمت قبلی واگذار شده متناسب با تعداد اعضای شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی به شرکت های سرمایه گذاری استانی واگذار نماید.
تبصره۱- سازمان خصوصی سازی مکلف است ظرف مدت حداکثر سه ماه ترتیبات انحلال شرکت کارگزاری سهام عدالت را فراهم نموده و نسبت به تصفیه آن اقدام نماید.
تبصره۲- سهام موضوع این ماده، مشمول کلیه ضوابط و احکام مربوط به سهام عدالت خواهد بود.
ماده ۵- شرکت های مورد واگذاری فقط از شرکت های پذیرفته شده در بورس تعیین میشوند.مبنای قیمتگذاری سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس، بهای فروش نقدی سهام غیر بلوکی است که مطابق آییننامه جزء (۳) بند (الف) ماده(۴۰) قانون توسط سازمان خصوصیسازی تعیین میشود و به تصویب هیأت واگذاری میرسد.
ماده ۶- سازمان خصوصیسازی موظف است از طریق انعقاد قرارداد با شرکت های سرمایهگذاری استانی که ضمانت اجرایی لازم در آن پیشبینی شده باشد، نسبت به فروش سهام متعلق به دولت و شرکت های دولتی به این شرکت ها اقدام کند.سازمان مذکور میبایستی در قراردادهای منعقده تصریح نماید ثمن معامله از محل سود سالانه شرکت های واگذار شده تسویه خواهد شد و متناسب با سود دریافتی یا تخفیفات اعطایی و بلافاصله پس از آن نسبت به تسویه و آزادسازی آن بخش از سهام که بهای آن توسط سازمان مذکور وصول یا مشمول تخفیف میشود، اقدام خواهد شد.
تبصره۱- کلیه افراد ثبت نام شده تا پایان سال ۱۳۹۴، مشمولان نهایی سهام عدالت محسوب می شوند و سازمان خصوصی سازی ضمن انجام فرایند لازم برای قطعیت سهامداری آن ها، موظف است نسبت به تنظیم و ارائه صورتحساب تسویه اقساط به این مشمولان، پس از پایان دوره اقساط اقدام نماید.
تبصره۲- مشمولان نهایی سهام عدالت که در زمان ارائه صورتحساب، مددجوی کمیته امداد امام خمینی (ره) یا سازمان بهزیستی کشور و یا جزء روستائیان و عشایر فاقد شغل باشند، از پنجاه درصد تخفیف در بهای سهام مورد واگذاری برخوردار می شوند. تخفیف موضوع این تبصره به حساب کمک های بلاعوض دولت به اقشار کم درآمد منظور می شود.
تبصره۳- دوره محاسبه اقساط سهام عدالت با لحاظ سال مالی شرکت های سرمایه پذیر، حداکثر ده دوره مالی از تاریخ ۰۱/۰۱/ ۱۳۸۵ تا پایان نیمه اول سال ۱۳۹۵ تعیین می شود.
تبصره۴- در صورتی که در پایان دوره تقسیط، بهای سهام مورد واگذاری به طور کامل تسویه نشده باشد، مشمولان می توانند حداکثر تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۶، رأساً نسبت به پرداخت بدهی و تسویه حساب سهام مورد خریداری اقدام کنند. در هر صورت به میزان مبلغ بدهی تسویه شده، سهام به مشمولان تعلق می گیرد.
ماده ۷- سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان خصوصیسازی مکلفند با همکاری شرکت بورس اوراق بهادار و سایر دستگاه های ذیربط حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۸، تمهیدات لازم برای پذیرش شرکتهای سرمایه گذاری استانی را در بورس فراهم نمایند.در عین حال شرکت های سرمایه گذاری استانی نیز می بایستی برای پذیرش در بورس اقدام نموده و بدین منظور باید ابتدا به شرکت های سهامی عام تبدیل شوند. شرکت های مزبور مالکیت و مدیریت سهام عدالت هر استان را بر عهده خواهند داشت. در صورت عدم تحقق شرایط پذیرش بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است در اجرای ماده (۳۷) قانون تا پایان سال ۱۳۸۸، امکان خرید و فروش سهام شرکت های سرمایه گذاری استانی را در فرا بورس فراهم نماید.
ماده ۸- در اجرای ماده (۳۸) قانون اجرای سیاستهای کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، دستگاههای اجرایی که تا قبل از واگذاری سهام دولت، مسئولیت اعمال مالکیت و مدیریت سهام مزبور را برعهده داشتهاند، صرفاً تا زمان آزاد سازی سهام به عنوان نماینده دولت تعیین میشوند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، سهام عدالت و سهامدارن آن با مشکلات مختلفی از جمله نحوه آزادسازی و عدم امکان فروش دست و پنجه نرم میکنند. مشکلاتی که باعث تضییع حق سهامداران عدالت شده است. اما موضوع جایی جالبتر میشود که بدانیم دولتهای مختلف در دورههای زمانی گوناگون هر کدام به نحوی در پرتفوی سهام عدالت دست برده و با حذف شرکتهای متعلق به سهامداران عدالت، باعث کاهش ارزش سرمایه و سهام، سهامدارن عدالت شدهاند..اکبر حیدری سخنگوی کانون شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت در رابطه با تغییرات در تعداد شرکت های سهام عدالت بیان کرد: یکی از آفتهای بزرگ سهام عدالت تغییرات مکرر در واگذاریهای شرکتها به سبد سهام عدالت بوده است. در ابتدای این طرح بنا به فرمان مقام معظم رهبری و ماده ۳۴ تا ۳۸ اصل ۴۴، صرفا به جای اینکه شرکتهای بورسی به سبد سهام عدالت تخصیص داده شوند بعضی از شرکتهای غیر بورسی نیز به این سبد اضافه شد. به طوری که ارزش و همچنین نحوه مدیریت دارایی این شرکتها شفاف و مشخص نبود.
این مقام مسئول در ادامه اظهار کرد: در طول سالهای اجرای طرح نیز، دولتها بدون امضا و اجازه مالکان سهام و به صرف یک وکالت نامه که در مبنای آن اجازه تغییر و تحول در پرتفو سهام عدالت نبوده است به صورت مکرر، سهامهای سبد سهام عدالت را تغییر دادهاند. ۶۱ شرکت بورسی و غیربورسی سهام عدالت با رفت و آمدهای مکرر در گذشت زمان، به ۴۹ شرکت فعلی کاهش پیدا کردهاند و به این ترتیب تعدادی از سهمهای ارزنده از سبد سهام عدالت حذف شد.
اقدامات شکل گرفته تخلف محسوب می شود
سخنگوی کانون شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت در رابطه با این اقدام و آیا تخلفی صورت گرفته است یا خیر؟ اظهار کرد: اصل موضوع این است که قراردادهای واگذاری در قالب قرارداد فروش بوده و بیع جاری شده اما برخی از این جایهجاییها بدون لحاظ شرایط عقد قرارداد بیع بوده است. باید در این رابطه برای صاحبان سهام عدالت مسائل مالی روشن و رضایت شان جذب میشد اما دولتها بدون اجازه مردم و شرکتهای سرمایهگذاری استانی، جا به جایی سهام را انجام دادهاند.
۱۱ شرکت از سبد پرتفوی سهام عدالت حذف و برخی سهام کاهش یافتند!
عسگر توکلی رئیس هیات مدیره اتحادیه کشوری تعاونیهای سهام عدالت، در رابطه با ۱۱ شرکت حذف شده از سبد سهام عدالت بیان کرد: مشخص نشد که دولت قبل با چه ساز و کاری این سهام و شرکتها را از پرتفوی سهام عدالت خارج کرده است. همچنین علاوه بر حذف این ۱۱ شرکت متاسفانه حتی میزان سهام برخی از شرکتهای باقیمانده نیز کاهش داده شد که در این زمینه از مجلس و مسئولان مربوط درخواست تحقیق و تفحص داریم.
این مقام مسئول در ادامه بیان کرد: شرکت غله بازرگانی منطقه یک، دو، سه، چهار و پنج، پالایش نفت شازند اراک (۳۰ درصد سهام شرکت)، پالایش نفت آبادان (۴۰ درصد سهام شرکت)، مدیریت تولید برق نیروگاه، نیروگاه ترکیبی یزد، ملی حفاری ایران و هواپیمای جمهوری اسلامی از جمله شرکتهایی بوده اند که از سبد سهام عدالت حذف شد.
او در ادامه اظهار کرد: همچنین ۴۰ درصد شرکت دخانیات ایران برای سهامداران عدالت بود که به ۲۸ درصد کاهش یافت. ۴۰ درصد سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس متعلق به سهام عدالت بود که به ۲۰ درصد کاهش یافت. پالایش نفت تهران، پالایش نفت لاوان نیز از جمله شرکتهای بودند که با کاهش سهم در پرتفوی سهام عدالت مواجه شدند.
شرکت هایی که از پرتفوی سهام عدالت حذف شدند |
||
1 |
پالایش نفت شازند اراک |
30% از سهام شرکت |
2 |
پالایش نفت آبادان |
40% از سهام شرکت |
3 |
غله و خدمات بازرگانی منطقه 1 |
95% از سهام شرکت |
4 |
غله و خدمات بازرگانی منطقه 2 |
95% از سهام شرکت |
5 |
غله و خدمات بازرگانی منطقه 3 |
95% از سهام شرکت |
6 |
غله و خدمات بازرگانی منطقه 4 |
95% از سهام شرکت |
7 |
غله و خدمات بازرگانی منطقه 5 |
95% از سهام شرکت |
8 |
مدیریت تولید برق نیروگاه یزد |
40% از سهام شرکت |
9 |
نیروگاه چرخه ترکیبی یزد |
95% از سهام شرکت |
10 |
ملی حفاری ایران |
40% از سهام شرکت |
11 |
هواپیمایی جمهوری اسلامی |
40% از سهام شرکت |
شرکت هایی که کاهش سهام تخصیصی به سهام عدالت داشتند |
||
1 |
پالایش نفت بندرعباس |
از 40% به 20% |
2 |
پالایش نفت تهران |
از 90% به 70% |
3 |
پالایش نفت شیراز |
از 40% به 20% |
4 |
پالایش نفت لاوان |
از 40% به 20% |
5 |
پالایش نفت اصفهان |
از 40% به 20% |
6 |
پالایش نفت تبریز |
از 40% به 20% |
7 |
دخانیات ایران |
از 40% به 28% |
او گفت: این اقدام برای کاهش و تغییر پرتفوی سهام عدالت بیشتر به فعالیتهای سازمان خصوصی سازی وقت به ریاست آقای پوری حسینی باز میگردد، که باید پاسخگوی اقدامات خود باشد. چرا که تضیع حق سهامداران عدالت مطرح است. حتی در ابلاغیه ۸ بندی مقام معظم معظم رهبری به صراحت مطرح میشود که دولت حق تصدیگری در بنگاههای واگذار شده را نخواهد داشت، حال مشخص نیست چطور ممکن است بدون مصوبه، بدن مجمع و بدون اطلاع نمایندگان مردم و خود مردم این اقدام صورت گرفته باشد؟
رئیس هیات مدیره اتحادیه کشوری تعاونیهای سهام عدالت با بیان اینکه ۲۰ میلیون جامانده سهام عدالت در کشور وجود دارد، گفت: اگر این شرکتها دوباره به سبد سهام عدالت بازگردند تکلیف جاماندگان سهام عدالت نیز مشخص میشود. یک میلیون و ۸۰۰ هزار سهامدار جامانده عدالت، برگه سهام دارند، اما به دلیل قرار نگرفتن مشخصاتشان در سامانه، سود و سهامی به آنها تعلق نگرفته است.
توکلی افزود: حدود ۷ میلیون نفر نیز جز شش دهک پایین جامعه و زیر چتر نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند که اینها نیز سهام عدالت دریافت نکردهاند که در مجموع جاماندگان سهام عدالت ۲۰ میلیون نفر برآورده شده است.
در آخر گفتنی است که تغییرات ایجاد شده در سهام عدالت سبب خروج ۱۱ شرکت و کاهش سهام برخی از شرکتها در پرتفوی سهام مذکور شده است. موضوعی که با بررسی و ورود نهادهای نظارتی و اجرایی به آن، میتواند علاوه بر احقاق حق سهامدارن فعلی، بخشی یا همه سهام مورد نیاز برای جاماندگان سهام عدالت را تامین کرد. موضوعی که با توجه به دربرگیری بالای آن بررسی و همکاری فرا قوهای را میطلبد.