نقش دولت ها در کاهش اثر نفوذ/بازوی داخلی نفوذ بر تغییرات بنیادین در نظام تاکید دارند

سبزعلی پور معتقد است عملکرد دولت ها نقش مهمی در خنثی سازی نفوذ دارد و حاجی پور می گوید شبکه نفوذ بازوی داخلی در ایران دارد که نسخه تغییرات نظام را تجویز می کنند.

نفوذ اقتصادی در کنار سایر ابعاد نفوذ از جمله فرهنگی و امنیتی دارای اهمیت است. هدف از نفوذ در این عرصه در کوتاه مدت ، اختلال در فرآیند اقتصادی کشور و در بلندمدت ایجاد وابستگی در بخش های گوناگون است . نفوذ اقتصادی فرآیندی تکنیکی و کاملا غرب محور است که با خود تخریب پنداری ، هر نوع بومی سازی را به تمسخر می گیرد و تلاش می کند تمام پیچ و مهره های اقتصادی و مالی کشور را به غرب پیوند بزند.

این نفوذ با اندیشه ای بر پایه لیبرالیسم و اقتصاد مرکانتیلیسم آغاز مشود و تا نفوذ در حوزه سیاستگذاری و عملیاتی عرضه اقتصادی کشور هم رخنه می کند. بدتر آن که دولتی بودن اقتصاد در ایران این نفوذ را به نفوذ سیاسی پیوند می زند و در نهایت رخداد هر یک به دیگری تسری پیدا می کند. از همین روی اگر جمهوری اسلامی ایران در پی  عدم وابستگی و استقلال همه جانبه ملی است باید بتواند برای مقابله با  نفوذ اقتصادی  که بخش های زیادی از نارکارایی های امروز به آن وابسته است ، نسخه درمان بپیچد . به همین دلیل این قسمت از برنامه « شبکه سایه ها » چگونگی و چرایی نفوذ اقتصادی و پیامدهای آن در ایران را مورد بررسی قرار می دهد . در این برنامه دکتر محمدرضا سبزعلی پور ، رئیس مرکز تجارت جهانی ایران و فریدون حاجی پور ، عضو شورای سردبیری روزنامه جام جم به بحث و گفتگو پرداختند.

** در شرایط امروز جامعه ما که تحریم های اقتصادی افزایش داشته است ، اگر بر رسانه های معاند تمرکز داشته باشیم ردپای نفوذ را خواهیم دید . از نظر شما نفوذ اقتصادی چیست ؟

سبزعلی پور – در حال حاضر جنگ نظامی به آن معنای گذشته کاربرد ندارد و شکل مبارزه کشورهای مختلف با یکدیگر فرق کرده است. می توان گفت در دنیای امروز نفوذ و جنگ اقتصادی یکی از بالاترین اثرها را بر کشورها دارد . یکی از این حربه های اقتصادی که جامعه ما هم با آن روبروست ، تحریم است که با هدف افزایش نارضایتی افراد جامعه به آن کشور تحمیل می شود  . در همین راستا ابرقدرت ها توطئه  هایی را برنامه ریزی می کنند و از این طریق اقتصادی به کشور مورد هدف وارد می کنند تا به اهداف و مقاصد شوم خود دست پیدا کنند.

* تحریم ها از مهمترین اشکال نفوذ اقتصادی اند

** آقای حاجی پور ، یکی از ویژگی های سردبیری رصد اخبار و توجه به عملیات رسانه ای طرف مقابل است . از نگاه شما به عنوان یک روزنامه نگار و سردبیر ، نفوذ اقتصادی به چه معناست و تاکنون چه عوارضی در پی داشته است ؟

پیش از آن که به مسئله نفوذ وارد شویم باید توجه ویژه ای به فضای موجود کشور داشته باشیم . ما اکنون در یک جنگ تمام عیار اقتصادی قرار داریم . از آنجا که انقلاب اسلامی ایران در فضای دو قطبی جهان شکل گرفت ، با مخالفت هایی از سوی قدرت های جهانی روبرو شد . بنابراین دشمن در گام نخست تلاش کرد از راه حمله نظامی با ایران برخورد کند تا انقلاب و نظام را از مسیر خود خارج کنند . وقتی که از این مسیر به موفقیت نرسید ، چهره تهدیدات را تغییر داد و وارد فضای فرهنگی و اجتماعی شد و ایران را با ناتوی فرهنگی و پس از آن با شبیخون فرهنگی مواجه کرد .هر چه به جلو رفتیم و جمهوری اسلامی ایران توانمندتر شد ، فشارها و تهدیدات هوشمندانه تر شد یعنی تلاش کردند تا از طریق تحریم اقتصادی بر ملت ایران بتازند و موضوع نفوذ اقتصادی را به صورت جدی تر دنبال کنند.

* نفوذ اقتصادی برای تضعیف انقلاب تشدید شد

 نفوذ اقتصادی پیش از انقلاب هم وجود داشت چرا که در داخل ایران مجموعه منافع شرکت های خارجی تامین می شد . پس از انقلاب نفوذ برای تضعیف جمهوری اسلامی ایران اتفاق افتاد . از این رو می توان گفت نفوذ اقتصادی مجموعه ای از عملکردهای پیدا و پنهانی است که به منظور تاثیرگذاری بر تصمیم سازان و تصمیم گیران نظام صورت می گیرد تا آنها را بر اساس منافع و مقاصد خود هدایت کند . یکی از مهمترین ویژگی های نفوذ این است که پنهان بودن آن است و همین موضوع برخورد با این پدیده را سخت تر می کند . شاخص دیگر نفوذ ، قدرت محور بودن آن است یعنی حتما باید در مجموعه ای از قدرت باشد تا بتواند تصمیمات مهم را کانالیزه کند . موضوعی که باید مدنظر قرار بگیرد این است که ممکن است نفوذ توسط نیروی خودی شکل بگیرد .

* هدف تحریم ها شوراندن مردم برعلیه نظام است 

** آقای سبزعلی پور ، از نظر شما اندیشه لیبرال و اجرای آن در کشور ، چه لطماتی بر اقتصاد ما وارد کرده است ؟

باید بپذیریم با وجود حرکت های مثبتی که کشور از نظر اقتصادی و حرکت به سوی استقلال و عدم وابستگی داشته است ، پس از گذشت 43 سال از انقلاب اسلامی لطمات زیادی از این نوع اندیشه بر اقتصاد وارد شده است . همین خسارات موجب شده است بخش زیادی از انرژی دولت برای رفع موانع اقتصادی صرف شود تا بتواند از یک سو رفاه را تامین کند و از سوی دیگر چرخ اقتصادی کشور را به گردش درآورد .

این تحریم ها و توطئه های از نخستین روزهای انقلاب بر کشور ما تحمیل شده است و به عنوان یک مانع با هدف جلوگیری از حرکت های اقتصادی و ایجاد مزاحمت و دشواری برای مردم شکل گرفته است که با نارضایتی مردم بتوانند از طریق مردم به نظام ضربه وارد کنند .

* اقتصاد مقاومتی راهکار خنثی سازی نفوذ

ما باید در این شرایط با برنامه هایی این توطئه ها را خنثی کنیم و به آنها اجازه دهیم از طریق ضربات اقتصادی ما را تحت فشار قرار دهند . یکی از بهترین راه ها برای مبارزه با این جریان ، به کار گرفتن اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری است . این الگو عنوان می کند برای آن که در برابر تحریم ها مقاوم باشیم و از نفوذ جلوگیری کنیم باید اقتصادمان را تقویت کنیم  . در واقع ما در این مسیر که رهبر انقلاب ترسیم کرده است می توانیم توطئه ها و نفوذهای اقتصادی را خنثی کنیم . البته اقتصاد مقاومتی در طی سالیان گذشته سیاسی زده شد و هنوز در پله های اول باقی مانده است .

* اهداف نفوذ اقتصادی در جامعه

** آقای حاجی پور ، ویژگی های بارز نفوذ اقتصادی چیست و آیا ارتباطی میان نفوذ اقتصادی و دیگر انواع نفوذ وجود دارد ؟

نفوذ اقتصادی یک نفوذ راهبردی است و دنبال تامین اهداف گوناگونی است که به برخی از آنها اشاره می کنم . نخستین هدف آن نفوذ در میان نیروهای تصمیم گیر و تصمیم ساز اقتصادی است تا بتوانند نظرات و اهداف خود را دیکته کنند تا خروجی دلخواه را دریافت کنند . دومین مورد ، تضعیف پایه های اقتصادی کشور  و اختلال در آن ها ، سوم ، تمرکز بر عدم استقلال و ایجاد وابستگی ، چهارم ، ایجاد انحراف در مدیریت اقتصادی و ارائه یک نوع سبک زندگی که در نفوذ فرهنگی تاثیرگذار است ، پنجم ، تحریم اقتصادی که تاثیر آن بر معیشت و زیست مردم به روشنی دیده می شود و آخرین و ششمین هدف نفوذ تربیت  جاسوسی اقتصادی است . بخشی از نفوذ برای تاثیر بر خط مشی های کلان و سیاست گذاری یک کشور اعمال می شوند تا انحراف ایجاد کند . هدف دیگر نفوذ ، اخلال در مدیریت و حکمرانی کشور است که هدف نهایی آن ایجاد نارضایتی در بین مردم است . در پی آن زنجیره ای از خشونت ها و اعتراضات ایجاد می شود که نظام تصمیم گیری را با مشکل روبرو می کند.

* نفوذ اقتصادی به زمینه های فرهنگی و سیاسی نیاز دارد

 توجه به نفوذ اقتصادی به این معنا نیست که نفوذ فرهنگی ، سیاسی و امنیتی را کنار بگذاریم .قطعا تمام این مسائل با یکدیگر ارتباط دارند . درواقع نفوذ اقتصادی بدون نفوذ سیاسی و بدون زمینه های فرهنگی و اندیشه ای شدنی نیست. بخشی از نفوذ اقتصادی ، اندیشه لیبرال در ایران است ؛ تفکری که کمترین همخوانی را با فرهنگ ایرانی اسلامی دارد و موجب ضربات سختی به کشور شد . به همین دلیل بود که مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی و درون گرا تاکید داشتند چرا که برای رسیدن به اقتصاد بالنده باید سیستم و ملاحظات متناسب با شرایط و وضعیت ایران پیاده شود . از سوی دیگر این اندیشه های غربی که در کشور دنبال می شوند با خود یک سبک زندگی و فرهنگ خاص را به همراه می آورند. هر چه این نفوذ بیشتر باشد مصرف گرایی و سبک زندگی مبتنی بر آن گسترش بیشتری پیدا می کند.

* تاثیر نفوذ اقتصادی بر مسائل امنیتی

باید توجه داشته باشیم که اقتصاد برای هر کشوری توان تولید می کند و میزان رضایت مندی شهروندان از تصمیمات و سیاست گذاری ها را افزایش می دهد . حال اگر دشمن این اقتصاد را دچار اخلال یا دست انداز کند و موجب کشیده شدن اعتراضات به خیابان ها شود ، قطعا پیامدهای امنیتی در پی خواهد داشت. در نتیجه کارویژه های یک نظام و حکمرانی که می تواند برای پیشرفت در حوزه های اصلی کشور سرمایه گذاری شود ، در بخش های حاشیه ای صرف شود.

*  نقش دولت در کاهش اثرات نفوذ

** آقای سبزعلی پور ، شما چه سطحی از نفوذ را در کشور می بینید و وضعیت نفوذ در ایران را چگونه ارزیابی می کنید ؟

وضعیت فعلی کشور بیانگر نفوذ است که البته من مایلم که آن را توطئه بنامم. مشکلاتی که در مملکت رخ داده است و بیشترین تاثیر را بر مردم دارد ، اقتصادی است . هنگامی که این چالش ها را بررسی می کنیم ، می بینیم که چگونه در خارج از کشور برای ایجاد بحران سیاسی فرماندهی می شود. در داخل کشور هم سودجویانی هستند که خارجی ها را در این موضوع همراهی و یاری می کنند که البته سهوا و تعمدا در فرآیند جاسوسی همکاری می کنند . اگر امروز به فروشگاه ها سر بزنیم می بینیم که مردم در واکنش به مشکلات اقتصادی یا کمبود مواد غذایی ، نظرات سیاسی می دهند یا این که در نانوایی ها دستگاه کارتخوان قرار دهند که میزان فروش نان یک نانوایی را بسنجند، این گونه تعبیر می کنند که نان کوپنی می شود ، درواقع این تشویش اذهان عمومی و نگرانی مردم همان نفوذ دشمن است که به نتیجه رسیده است. البته دولت هم باید در اجرا به دقت رفتار کند تا بر این ماجرا دامن نزند و برای مردم در زمان مناسب درباره اقدامات توضیح دهد تا از نگرانی آنها بکاهد.

* بازوی داخلی نفوذ به دنبال تغییرات بنیادین در نظام

** موضوعی که آقای سبزعلی پور مطرح کردند به نوعی اجتماعی سازی نفوذ اقتصادی است یعنی توطئه اقتصادی تا جایی پیش می رود که بر روان مردم تاثیر می گذارد . در تکنیک « پراکنده منسجم » که رسانه های معاند از آن بهره می برند ، موضوعات بی ربط عنوان می شود و سپس در آینده از آن بهره برداری می کنند . آقای حاجی پور نفوذ در عرصه های تصمیم ساز و سیاسی را چگونه می بینید ؟

سیاه نمایی شرایط فعلی کشور ، کدر کردن افق و تولید هراس نسبت به آینده در دستو کار شبکه نفوذ قرار گرفته است ، از این رو مقام معظم رهبری جهاد تبیین را مطرح کرده اند تا مسئولان و رسانه ها دستاوردهای نظام در حوزه های مختلف را بیان کنند . دشمنان با ناکارآمد جلوه دادن نظام ، هراس از آینده و ناامنی اجتماعی ایجاد می کنند . تمامی این مسائل سبب می شود جریان داخلی که بازوی نفوذ مدیریت شده در خارج است ، تغییرات مبنایی در نظام مانند سیاست های کلی نظام و امور خارجه را تجویز می کنند . آنها همچنین بی تفاوت به این که طرف غرب از برجام خارج شده است ، توصیه می کنند که این توافق احیا شود و این موضوع که پیشرفت ما در گرو ارتباط با غرب است اجتماعی سازی می کنند.

گفتنی است ، رادیو گفت‌وگو می کوشد در قاب مجموعه برنامه «شبکه سایه ها » خط نفوذ در کشور را مورد بررسی و تبیین قرار بدهد. در این برنامه مبانی نفوذ، جریان شناسی، ابعاد ، آثار و راه های مقابله با آن تشریح می شود.  از مجرای این کوشش، دست کم مخاطبان این رسانه، نسبت به شاخص های مختلف شناخت عرصه ها، مجاری و ابعاد نفوذ آشناتر خواهند شد و نوعی آگاهی بخشی اجتماعی در مقابله با جریان نفوذ در جامعه شکل خواهد گرفت.