دولت رئیسی یارانه ها را واریز کرد/خانوارها حساب خود را چک کنند

سیداحسان خاندوزی با اشاره به هزینه‌هایی که ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی بر فعالان اقتصادی تحمیل می‌کند، گفت: مدت‌هاست موضوع حذف ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی مطرح است، اما اجرایی نمی‌شود و این روند باید تغییر کند، نباید مانع فعالیت مولد بود بلکه باید هدایت‌گر مسیر توسعه باشیم. تصمیم‌گیری در برخی نهاد‌ها به جیب فعالان اقتصادی هزینه بسیاری را تحمیل می‌کند و قدرت رقابت را کاهش می‌دهد.

البته دوشنبه شب هم رئیس‌جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم تأکید کرد که تمام جوانب این قضیه بررسی خواهد شد. وی تصریح کرد: بازار و مردم را در جریان جزئیات حذف ارز ترجیحی قرار خواهیم داد، مطمئناً این موضوع در دست بررسی است و اجرایی خواهد شد.

گفتنی است بر اساس قانون بودجه در سال جاری؛ هشت میلیارد دلار برای تأمین کالای اساسی، نهاده‌های دامی، دارو و تجهیزات پزشکی تکلیف شده بود که این مبلغ به‌طور کامل در شش‌ماهه اول سال تأمین ارز شده است و علاوه‌بر این یک و نیم میلیارد دلار هم برای واکسن کرونا تأمین ارز شده است. در مقایسه با سال گذشته؛

۹ و نیم میلیاردی که امسال تأمین ارز شده تقریباً برابر کل ارز تأمین‌شده برای همین اقلام در سال ۹۹ بوده است.

پیشنهاد‌های جایگزین برای یارانه نقدی

به‌هرحال با تصمیم جدید مجموعه دولت و مجلس داستان ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی نیز به پایان خواهد رسید، ولی این فرایند باید به‌گونه‌ای انجام شود که هیچ‌گونه نگرانی در جامعه ایجاد نشود.

بر اساس این گزارش، اگر فرض کنیم تا پایان سال قرار باشد حدود چهار میلیارد دلار ارز برای واردات اقلام موجود در فهرست کالا‌های اساسی تخصیص یابد و قرار باشد نرخ ارز تأمین کالای اساسی بر مبنای نرخ ای‌تی‌اس یا بازار آزاد باشد دولت از محل فروش این ارز با احتساب دلار ۲۵ هزارتومانی، ۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد کرد. با کسر ۱۶ هزار میلیارد تومان درآمد پایه ناشی از تسعیر با نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومانی که سهم دولت خواهد بود یک رقمی نزدیک به ۸۰ هزار میلیارد تومان برای توزیع نقدی یا کارت اعتباری طی پنج ماه در اختیار خزانه قرار می‌گیرد. اگر قرار باشد این مابه‌التفاوت ریالی به ۶۰ میلیون نفر از دهک‌های غیرمتمول برسد با تجمیع دو یارانه نقدی و معشیتی که هم‌اکنون حدود ۱۰۰ هزار تومان به هر نفر پرداخت می‌شود می‌توان انتظار پرداخت رقمی نزدیک به ۳۰۰ هزار تومان به هر شخص را با تجمیع سه یارانه نقدی، معیشتی و کالا‌های اساسی داشت.

در همین رابطه، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس‌کمیسیون اقتصادی مجلس در تازه‌ترین اظهاراتش بااشاره به منتفع نشدن مردم از عمده ارز تخصیص‌یافته چهار هزار و ۲۰۰ تومانی در سال‌های گذشته و تأثیر کم آن در سفره مردم، گفت: برای بودجه ۱۴۰۰ به دولت پیشنهاد کردیم یا نظارت هوشمند و قوی بر توزیع این ارز ایجاد کند، یا مابه‌التفاوت قیمت ارز ترجیحی و ارز آزاد به‌صورت کارت اعتباری در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد. مجلس ترجیح می‌دهد، ریال ناشی از مابه‌التفاوت ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی و آزاد به‌صورت کارت اعتباری به مصرف‌کننده اختصاص یابد.

احسان سلطانی، کارشناس اقتصادی هم در این زمینه معتقد است، وقتی اختصاص ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را کنار بگذاریم، افزایش بیشتر قیمت مواد غذایی و سبد معیشتی مردم به ویژه با افزایش قیمت این اقلام در بازار‌های جهانی حتمی است. حتماً اگر تصمیم بر تعلق ریال معادل ارز دولتی را به خانوار داریم، باید جامعه مشمولان یارانه را بازنگری کنیم و سپس ملاک عمل برای واریز یارانه معادل آن قرار دهیم.

یارانه معیشتی چیست؟

یارانه نقدی برای کمک به اقشار کم درآمد جامعه مطرح شد. یارانه نقدی در سال های بعد از سبد خانوارهای پولدار حذف شد. با قول هایی که رئیسی داده است یارانه نقدی در دولت جدید با تغییراتی همراه خواهد شد.

آنطور که رئیس‌جمهور توضیح داده این یارانه نوعی وام قرض الحسنه است که با کارمزد دو درصد پرداخت می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان گفت که این یارانه بلاعوض است، اما نکته اصلی اینجاست که ابراهیم رئیسی گفته دولت به خانوار‌هایی که توان پرداخت ندارند کمک می‌کند.

​در این وعده رئیسی پیش‌بینی شده که به خانوار‌هایی که توانایی بازپرداخت اقساط را نداشته باشند یارانه بازپرداخت اقساط تعلق می‌گیرد. معمولا حمایت‌های دولتی به گروه‌هایی مثل افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی و افراد با درآمد کم تعلق می‌گیرد. براساس برآورد‌ها این پنج دهک شامل افرادی می‌شوند که هر دو یارانه نقدی و معیشتی را دریافت می‌کنند.

یارانه معیشتی در آذرماه چگونه پرداخت خواهد شد؟

با واریز یارانه ۲۰۰ هزار تومانی از آذر امسال، یارانه پنج دهک اول جامعه چندین برابر می‌شود. خانوار‌هایی که در سه دهک اول باشند با فرض یک خانواده پنج نفره، یارانه‌ای می‌گیرد به شرح زیر است.

یارانه نقدی : ۲۲۷ هزار تومان (زمان پرداخت ۱۰ آذر)

یارانه معیشتی بنزین : ۲۰۵ هزار تومان (زمان پرداخت ۲۰ آذر)

یارانه جدید : یک میلیون تومان (زمان پرداخت احتمالا آخر آذر)

اگر یک خانواده در دهک‌های چهارم و پنجم باشد، وضعیت یارانه‌هایی که از آذر دریافت می‌کنند به شرح زیر است:

یارانه نقدی : ۲۲۷ هزار تومان (زمان پرداخت ۱۰ آذر)

یارانه معیشتی بنزین: ۲۰۵ هزار تومان (زمان پرداخت ۲۰ آذر)

یارانه جدید: ۷۵۰ هزار تومان (زمان پرداخت احتمالا آخر آذر)

زمان واریز یارانه معیشتی

یارانه جدید دولت همان یارانه ۲۰۰ هزار تومانی است که ابراهیم رئیسی وعده داد در برنامه‌های اقتصادی خود اجرا می‌کند و به پنج دهک اول تعلق می‌گیرد. زمان واریز یارانه ۲۰۰ هزار تومانی چه زمانی است؟

آنطور که رئیس‌جمهور توضیح داده این یارانه نوعی وام قرض الحسنه است که با کارمزد دو درصد پرداخت می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان گفت که این یارانه بلاعوض است، اما نکته اصلی اینجاست که ابراهیم رئیسی گفته دولت به خانوار‌هایی که توان پرداخت ندارند کمک می‌کند.

رییس جمهوری؛ در برنامه‌های اقتصادی خودش اعلام کرده یکی از برنامه‌هایش برای کمک به معیشت خانوار پرداخت یارانه جدید است.

زمان واریز یارانه ۲۰۰ هزار تومانی براساس اظهارات ابراهیم رئیسی آذر امسال است، یعنی حدود دو ماه دیگر. یارانه ۲۰۰ هزار تومانی وعده‌ای است که رئیس‌جمهور دولت سیزدهم داده و گفته که به پنج دهک اول پرداخت می‌شود.

به گفته او قرار است برای خانوار‌های پنج دهک اول کارت اعتباری معیشت صادر شود. این کارت‌ها هر ماه به‌ازای هر نفر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان شارژ می‌شوند. پنج دهک اول جمعیت کشور این یارانه را می‌گیرند، با این تفاوت که دهک‌های اول، دوم و سوم به ازای هر نفر ۲۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم و پنجم به ازای هر نفر ۱۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.

حذف یارانه این سه دهک در دولت رئیسی

دیوان محاسبات گزارش داد بیش از ۲۳ میلیون نفر از سه دهک بالای درآمدی شناسایی شده‌اند اما به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها برای قطع یارانه اعلام نشده است.

 وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، نسبت به شناسایی سه دهک بالای درآمدی یارانه‌بگیران از طریق پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اقدام کرده است.

دیوان محاسبات گزارش داد بیش از ۲۳ میلیون نفر از سه دهک بالای درآمدی شناسایی شده‌اند اما به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها برای قطع یارانه اعلام نشده است.

در این گزارش اعلام شد: طبق جز یک قانون بودجه سال ۹۹، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی موظف است با استفاده از همه بانک‌های اطلاعاتی در اختیار و براساس معیارها و ضوابطی که توسط این وزارتخانه تعیین می‌‌شود نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه‌ بگیران، با ارائه دلیل و مدرک به افراد،‌ اقدام کند.

نتایج تفریغ بودجه نشان می‌دهد وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در اجرای حکم این بند و ماد ه ۴ آیین نامه اجرایی آن، نسبت به شناسایی سه دهک بالای درآمدی یارانه بگیران از طریق پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اقدام کرده است.

در حال حاضر ۷۶ میلیون ۸۵۵ هزار نفر یارانه بگیر ثبت شده که از این میزان ۲۳ میلیون و ۳۳ هزار نفر یارانه بگیر سه دهک بالای درآمدی شناسایی شده اند که البته به سازمان هدفمندی سازی یارانه‌ها اعلام نشد. وزارتخانه مزبور در خصوص اعلام خانوارهای شناسایی شده به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها جهت حذف از لیست یارانه بگیران اقدامی انجام نداده که مبین عدم رعایت مفاد حکم این جزء است.

بر این اساس بیش از ۱۲ هزار و ۵۷۶ میلیارد تومان یارانه به سه دهک بالای درآمدی اختصاص یافت.